Pulau Borneo adalah sebidang tanah hutan purbakala. Pantainya diselitupi dengan bakau dan paya, dan lebih sembilan persepuluh kawasan pedalaman diselitupi oleh hutan malar hijau yang tebal. Pada tahun 1941 jumlah penduduk amat kecil - sehinggakan jumlah penduduk di keseluruhan pulau tersebut adalah dianggarkan kurang daripada tiga juta dan terdapat kurang daripada sedozen penempatan yang cukup besar untuk layak dipanggil bandar. Terdapat hanya beberapa jalan dan hanya satu landasan kereta api yang pendek; sistem perhubungan adalah melalui jalan air atau lorong hutan yang sempit. Kebanyakan kawasan pendalaman adalah belum dijelajahi, atau tidak banyak yang diketahui mengenainya. Ia kaya dengan minyak dan bahan mentah lain.

Ketika Perang Dunia II, Sarawak berada di bawah pemerintahan Charles Vyner Brooke. Oleh kerana Charles Vyner Brooke tidak mampu mempunyai pasukan tentera bersenjata yang lengkap, dia bergantung kepada perjanjian yang dimenterai dengan Great Britan pada tahun 1888.

Selaras dengan Perjanjian ini, Great Britain telah menghantar askar-askar dan bahan untuk menyokong pertahanan Sarawak semasa 1930-an. Semasa akhir 1930-an Angkatan Udara Diraja berpangkalan Ke-205 RAF Skuadron di Kuching. Ini adalah satu skuadron pesawat laut terdiri daripada Bot Terbang Walrus. Bagaimanapun, pasukan ini ditarik balik dalam 1941 dan pulang ke Singapura.

Menyedari bahawa perang akan meletus tidak lama lagi, Kerajaan Brooke, di bawah Sir Charles Vyner Brooke, melaksanakan kerja awal bagi membina padang lapangan terbang di lokasi terpilih diseluruh negara. Padang lapangan terbang ini terletak di Kuching, Oya, Mukah, Bintulu, dan Miri. Menjelang 1938 kerja menyiapkan semua padang lapangan terbang ini siap kecuali di Bintulu, yang telah ditamatkan pada Oktober 1938 disebabkan oleh alasan kewangan. Pada 26 September 1938, Lapangan terbang Kuching telah dibuka. Ia terletak di Batu 7 (Bukit Stabar) dan berukuran 700 meter panjang dan 300 meter lebar. Bagaimanapun, walaupun kemudahan moden boleh didapati, RAF tidak menempatkan sebarang pesawat di Sarawak semasa 1941. Di samping itu, Tentera Laut Diraja turut berundur dari Sarawak, dan British Protectorates bagi Labuan dan Borneo Utara pada tahun 1940.

Tanpa pasukan udara atau pasukan laut yang ditugaskan di atau sekitar Sarawak, kerajaan British menggalakkan Rejim Brooke untuk menerima satu "dasar bumi hangus" sekiranya berlaku sebarang serangan Jepun. Persidangan Singapura pada Oktober 1940 terus menyampaikan situasi muram mengenai pertahanan Sarawak dan menyatakan bahawa tanpa penguasaan laut atau udara, ia adalah sia-sia bagi mempertahankan Sarawak dan tanah-tanah jajahan British yang lain di kawasan tersebut. Satu rancangan alternatif dikemukakan oleh Naib Marsyal Udara Sir Robert Brooke Popham yang mencadangkan bahawa 200 pesawat RAF dan Diraja Belanda digunakab bagi mempertahankan wilayah Sarawak, Labuan, Brunei, dan Borneo Utara British. Brooke-Popham menyatakan bahawa ini semestinya mencukupi bagi mempertahankan wilayah tersebut bagi menentang sebarang serangan Jepun. Permintaannya bagi sejumlah besar pesawat yang memeranjatkan daripada kerajaan British dan Belanda dengan alasan bahawa jumlah pesawat sedemikian tiada.

Kemudian, satu cadangan bagi membangunkan satu Skim Penafian telah dikemukakan. Kembali kepada dasar "bumi hangus" yang disebutkan lebih awal, Skim Penafian telah sedia bagi memusnahkan kemudahan minyak di Miri dan Lutong. Di samping itu, Lapangan Terbang Bukit Sabir (11 km ke selatan Kuching, ibu kota Sarawak), akan dipertahankan selama mungkin, dan kemudiannya akan dimusnahkan.

Pulau Borneo sebahagiannya ditakbir oleh Belanda dan sebahagiannya oleh British. Borneo British terletak disebelah persisiran pantai di bahagian utara dan merangkumi dua negeri Utara British Utara dan Sarawak, Negara naungan Brunei, dan Tanah Jajahan (Crown Colony) Pulau Labuan. Kedudukan Borneo mempunyai kepentingan strategik di barat daya Pasifik. Ia terletak di laluan laut dari utara ke Malaya dan Sumatra di sebalah dan Celebes dan Jawa di sebelah yang lain. Sekiranya dipertahankan dengan kuat, ia mampu menjadi kubu kuat dalam pertahanan pertahanan Malaya, tetapi tidak Belanda maupun British mempunyai sumber yang mencukupi bagi mempertahankannya. Tentera yang ada perlu dipusatkan jauh keselatan bagi pertahanan Singapura dan Jawa, dan apa yang mampu diberikan kepada Borneo dan kepulauan luar Belanda adalah penempatan sekumpulan kecil tentera pada kedudukan penting yang diharap mampu menjadi halangan dari diserang.

Untuk mengawal lapangan minyak, mengawal rusuk mereka semasa mara ke Malaya dan untuk memudahkan serangan mereka ke atas Sumatera dan Jawa barat, pihak Jepun memutuskan, sebagai operasi sampingan kepada kempen Malaya mereka, untuk merampas British Borneo. Operasi ini telah dilancarkan oleh Tentera Selatan lapan hari selepas permulaan serangan ke atas Malaya. Lapangan minyak di British Borneo terletak dalam dua kumpulan: satu di Miri hampir dengan sempadan utara Sarawak, dan yang lain tiga puluh dua batu ke utara, di Seria dalam Negara Brunei. Minyak mentah telah dipam daripada kedua-dua telaga ke satu kilang penapis di pantai Lutong, di mana saluran pengisi minyak menjulur kelaut. Pendaratan adalah mungkin di sepanjang tiga puluh batu pantai antara Miri dan Lutong dan, dengan jumlah tentera yang ada, tidak mungkin dapat dipertahankan daripada serangan yang bersungguh-sungguh. Dengan itu rancangan telah dibuat untuk memusnahkan kemudahan minyak. Sir Robert brooke Popham, Panglima Besar Timur Jauh, memutuskan bahawa ia adalah bijak bagi menghormati perjanjian pertahanan 1888 dengan Sarawak. Oleh itu, pada akhir 1940, beliau mengarahkan Batalion Kedua, Regiment Punjab Yang Ke-15, bateri meriam berat 6-inch dari Artileri Diraja Hong Kong-Singapura, dan Kompani Kubu Ke-35 (Jurutera diraja) untuk ditempatkan di Kuching (Borneo Utara British).

Pada Disember 1940 sebuah kompeni Punjab 2/15th telah dihantar ke Miri untuk melindungi dari penceroboh, dan pada Mei 1941 baki Punjab 2/15th telah dihantar ke sana untuk menyediakan satu pasukan garison. Batalion tunggal ini mengandungi kira-kira 1,050 orang soldadu diperintah oleh Mejar CM Lane. Untuk mempertahankan wilayah Sarawak, kedudukannya diatur sebegini:

Di Miri diletakkan pasukan 2 pegawai, dan 98 pangkat lain:

• 1 Kompeni Infantri dari Regiment Punjab 2/15
• Bateri 6" Artileri Diraja Hong Kong-Singapore
• 1 Platun dari Jurutera diraja

Askar-askar ini ditugaskan dengan memusnahkan Telaga Minyak Miri. Ia dikenali sebagai Pasukan Miri (Miri Detachment). Di Kuching diletakkan satu pasukan 1 pegawai, dan 52 pangkat lain:

• 6 Platoons infantri daripada Rejimen 2/15 Punjab

Askar-askar ini ditugaskan dengan melewatkan musuh di Lapangan Terbang Bukit Stabar di luar Kuching. Mereka dikenali sebagai Pasukan Kuching. Askar-askar yang lain terdiri daripada Punjab 2/15 diatur kedudukan dalam kumpulan kecil di lapangan terbang dan kemudahan-kemudahan minyak lain di Sarawak.

Askar-askar ini ditugaskan dengan melewatkan musuh di Lapangan Terbang Bukit Stabar di luar Kuching. Mereka dikenalis ebagai Pasukan Kuching. Askar-askar yang lain terdiri daripada Punjab 2/15 diatur kedudukan secara bertaburan di lapangan terbang dan kemudahan-kemudahan minyak lain di Sarawak.

Di samping itu, Kerajaan Brooke menggerakkan Renjer Sarawak. Pasukan ini mengandungi 1,515 orang soldadu terutamanya suku Iban dan Dayak yang dilatih dalam seni pertempuran hutan yang dipimpin oleh kakitangan perkhidmatan Awam Eropah Rejim Brooke. Leftenan Kolonel British CM. Lane yang memerintah batalion tersebut telah menyusun semula semua pasukan di Sarawak, yang termasuk Pasukan Sukarelawan anak negeri, Perkhidmatan Laut Pantai, polis bersenjata dan satu pasukan askar anak negeri yang dikenali sebagai Renjer Sarawak. Secara keseluruhannya, 2,565 orang soldadu yang dikenali sebagai "SARFOR" (Pasukan Sarawak).

Pada Ogos 1941 skim penafian sebahagian, yang mengerungkan pengeluaran minyak sebanyak tujuh puluh peratus, telah dilaksanakan. Ia turut diputuskan bahawa tiada cubaan akan dilakukan bagi mempertahankan Borneo Utara British, Brunei atau Labuan, dan Gabenor Borneo Utara, Mr. Robert Smith, diberitahu bahawa pasukan sukarelawan dan polis hanya digunakn bagi mengekalkan keselamatan dalam. Ia bagaimanapun diputuskan untuk mempertahankan Kuching bagi lapangan terbangnya, dan kerana penawanannya oleh musuh akan memberi laluan kepada lapangan terbang terpenting Belanda di Singkawang II, enam puluh batu ke barat daya dan hanya 350 batu dari Singapura.

Keadaan mukabumi antara Kuching dan laut diselitupi hutan tanpa jalan raya, kecuali dihubungi oleh sejumlah laluan air yang berliku-liku yang mengalir melalui paya bakau ke laut. Terdapat dua laluan utama ke bandar: pertama melalui Sungai Sarawak, yang boleh dilalui oleh kapal sehingga enam belas kedalaman; dan yang kedua melalui Sungai Santubong, yang boleh dilalui oleh kapal sehingga dua belas kedalaman. Jalan dari Kuching lalu ke timur, barat laut ke Matang, dan di selatan ke Serian pada jarak empat puluh batu dari Kuching. Lapangan terbang itu terletak tujuh batu ke selatan bandar melalui jalan Serian. Di lapangan terbang sebatang jalan menyimpang ke barat; selepas menyeberangi Sungai Sarawak di Batu Kitang, di mana terdapat sebuah feri kenderaan, yang berhenti di Krokong lima belas batu dari sempadan Belanda.

Terdapat dua rancangan pertahanan yang telah mencadangkan- Rancangan A dan Rancangan B.

Rancangan A memerlukan satu pertahankan yang bergerak. Objektifnya adalah untuk mempertahankan Lapangan Terbang Bukit Stabar selama mungkin. Tindakan melengahkan juga dijalankan agar pelaksanaan skim penafian yang sempurna dapat dilaksanakan. Jika tentangan musuh terlalu kuat sehinggakan ia tidak dapat dilengahkan, lapangan terbang itu akan dimusnahkan dan keseluruhan pasukan akan berundur ke gunung dan hutan dalam kumpulan kecil dan bertempur sebagai pasukan gerila selama mungkin. Malangnya, semasa Persidangan Ketenteraan Anglo-Dutch pada September 1941 yang diadakan di Kuching, ia dinyatakan bahawa Rancangan A tidak boleh dilaksanakan sekiranya Jepun mendaratkan 3,000 untuk 5,000 orang tentera dengan udara dan sokongan laut. J.L. Noakes, Setiausaha Sarawak yang berpandangan negetif bagi pertahanan, telah berhujah mengenai ketidakcukupan SARFOR dan bahawa ia tidak mempunyai harapan bagi menentang Jepun sekiranya mereka mendarat secara besar-besaran. Ideanya adalah mengambil sikap menunggu dan melihat dan terus merayu kepada Singapura untuk lebih banyak tentera dan peralatan. Sekiranya ia tidak berlaku, Sarawak harus menyerah bagi mencegah pertumpahan darah.

Raja Sir Charles Vyner Brooke, menentang percakapan mengenai kekalahan dan menegaskan dengan tegas bahawa Sarawak perlu berjuang, satu perjuangan bagi mengekalkan kehormatan Raja Brooke. Pada akhir ia diputuskan bahawa bandar itu tidak dapat dipertahankan terhadap kekuatan serangan yang dijangka, dan rancangan pertahanan itu dengan berat hati ditukar kepada pertahanan statik di lapangan terbang. Pada akhir November 1941, Leftenan Jeneral AE Percival, GOC Malaya Menguasai, mengambil satu lawatan 2-hari ke Sarawak untuk menilai persediaan pertahanan. Beliau meringkaskan situasi seperti berikut: "Tiada siapa boleh berpura-pura bahawa ia adalah situasi yang memuaskan, tetapi sekurang-kurangnya ia akan memaksa musuh menggunakan pasukan yang lebih besar untuk menawan Sarawak daripada yang diperlukan sekiranya ia tidak dipertahankan sama sekali dan yang, saya fikir, adalah jalan betul jika dilihat...perkara terbaik yang saya boleh lakukan adalah untuk berjanji bagi menghantar kepada mereka beberapa senjata api anti kapal terbang dan juga memberitahu mereka mengenai ketibaan Prince of Wales dan Repulse, yang dijangka tiba di Singapura dalam tempoh beberapa hari...tidak juga saya jangka bahawa senjata anti kapal terbang mempunyai nilai praktikal yang banyak. Tetapi saya rasa kesan moral dengan kehadirannya memberikan lebih kelebihan berbanding sedikit pembahagian kekuatan (slight dispersion of force).

Hasil dari penilaian pertahanan Sarawak oleh Percival, satu rancangan tindakan pilihan lain dicadangkan, Rancangan B. Ini adalah berasaskan pertahanan statik. Semua pasukan dan bekalan yang ada ditumpukan sekitar 5.5 kilometer mengelilingi Lapangan Terbang Bukit bagi memastikan kerja-kerja pemusnahannya tidak terganggu. Alasan untuk Rancangan B dibentangkan oleh Brooke-Popham seperti berikut: "Satu-satunya tempat yang diputuskan bagi dipertahankan adalah Kuching, alasan untuk ini adalah bukan sahaja terdapat lapangan terbang moden di lokasi ini, tetapi penawanannya oleh musuh mungkin memberi laluan kepada lapangan terbang Belanda di Borneo, tambahan pula, ia juga akan memberi musuh laluan kepada Singapura. Yang terletak hanya 350 batu dari situ".

Arahan lanjut dikeluarkan oleh Vyner Brooke bahawa semua Kakitangan Perkhidmatan Awam yang tidak bertugas dengan Renjer Sarawak supaya kekal di pejabat mereka. Tidak pertimbangan bagi meninggalkan penduduk bumiputera oleh mana-mana pegawai Eropah yang berkhidmat di bawah Raja Brooke.

Kerajaan Brooke yang mendengar mengenai serangan Jepun di Pelabuhan Pearl (pada 7 Disember 1941) dengan cepat memrintah kemusnahan yang lengkap dan sempurna kesemua telaga minyak dan lapangan terbang di Miri dan Seria. Arahan bagi memusnahkan kilang penapis di Lutong dan penafian telaga minyak sampai kepada pegawai memerintah di Miri pada pagi Ke 8 Disember, dan oleh petang hari yang sama tugas itu disempurnakan. Pada hari berikut tapak pendaratan dijadikan tidak sesuai bagi digunakan, dan pada 13 haribulan unit Punjab dan pegawai syarikat minyak meninggalkan Miri melalui laut ke Kuching. Kemusnahan lapangan minyak telah disempurnakan tepat pada masanya.